Uprawa zboża to bardzo odpowiedzialne zadanie. Są one najważniejszą grupą roślin uprawianych w naszym kraju. Ich ziarna są nie tylko przeznaczone do celów konsumpcyjnych (na przykład na chleb), ale są też surowcem dla przemysłu rolno-spożywczego i podstawową paszą w żywieniu wielu zwierząt gospodarskich. Nowoczesna uprawa nie przypomina jednak tej sprzed kilkudziesięciu lat. Rolnicy mają do dyspozycji mnóstwo wielozadaniowych maszyn, a część prac jest zautomatyzowana.
Zboża jare a ozime – czym się różnią?
Już w szkole poznajemy podstawowe rodzaje zbóż uprawianych w Polsce. Są to: jęczmień zwyczajny, owies siewny, pszenica, żyto oraz pszenżyto. Czy jednak wiecie, czym na tle innych zbóż wyróżnia się żyto jare? Przeczytajcie nasz artykuł, aby poznać jego charakterystykę i odmiany.
Osoby niezwiązane na co dzień z rolnictwem i uprawą zbóż, często nie mają pojęcia, co oznaczają określenia „ozime” i „jare”. Dla rolników z kolei klasyfikacja ta jest bardzo istotna, gdyż zależy od niej podejście do danego zboża – przede wszystkim termin zasiewu. Sięgasz tylko po gotowe produkty ze zbóż i do tej pory nie było dla Ciebie ważne, z czego i jak powstały? Czas nadrobić zaległości!
Zboża ozime (nazywane także oziminami) to te rośliny, które potrzebują niskich temperatur, aby mogły prawidłowo wzrastać i się rozwijać. Jest to tak zwana jarowizacja – niezbędny proces, aby rośliny przeszły pełny cykl rozwojowy. Zboża ozime są bardziej wymagające niż ozime. Dlaczego? Ponieważ zbyt wysoka temperatura może spowodować trwałe uszkodzenie nasion, przedwczesny wzrost roślin, a brak śniegu – do uszkodzeń młodych roślin. Odmiany ozime zbóż wysiewane są jesienią. Zimują one w gruncie, a na wiosnę zaczynają kwitnąć i kiełkować.
Inaczej wygląda sytuacja w przypadku zbóż jarych. Sieje się je wczesną wiosną, a plony zbiera latem tego samego roku. Zyskują one pełną zdolność do rozwoju w trakcie jednego okresu wegetacyjnego! Zboża jare są mniej wymagające i zależne od warunków atmosferycznych niż oziminy. Jednak ich uprawa w Polsce nie jest tak popularna. Z czego to wynika? Między innymi z niższego plonowania tych zbóż.
Żyto jare – charakterystyka
Żyto jare (łacińska nazwa: secale cereale) różni się od żyta ozimego przede wszystkim terminem wysiewania. Najpopularniejszą odmianą tego zboża jest w Polsce Bojko – odmiana wpisana do krajowego rejestru COBORU (Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych) w roku 2005. Oprócz niej zarejestrowane są jeszcze SM Ananke i SM Elara.
Na stronie producenta odmiany Bojko przeczytać możemy, że jest to odmiana populacyjna, którą cechuje wysoka zawartość białka w ziarnie, czyli 12,7 – 14,8%. Pod względem ekonomicznym, najbardziej efektywny okresem wysiewania żyta jarego Bojko jest 20 września – 30 kwietnia.
Żyto jare – zastosowanie
Żyto jare nie jest przeznaczone wyłącznie na ziarno! Bywa również uprawiane na paszę i nawóz zielony. Poza tym hodowca odmiany Bojko wskazuje, że żyto to można wykorzystać jako uprawę w międzyplonie (po kukurydzy), jako surowiec do biogazowni w uprawach produkcyjnych biomasy lub w mieszankach strączkowo-zbożowych.
Mówiąc o tym zbożu, nie można zapomnieć o fakcie, że odmiana Bojko jest wysoce odporna na sporysz, rdzę brunatną czy takie choroby, jak rynchosporioza czy mączniak. Odporność tę uzyskano za pomocą wieloletniej selekcji. Poza tym, do odmiany tej wprowadzono geny zimnotrwałości – oznacza to, że nie ma ona kłopotu z przezimowaniem.
O czym jeszcze powinniśmy pamiętać na temat żyta jarego?
Żyto jare charakteryzuje jeszcze jedna bardzo ważna cecha. Dokładniej chodzi o wymagania glebowe tej rośliny. Jak się okazuje, tak naprawdę są one niewielkie. Bez problemu możemy zdecydować się na wysiewanie jej na słabych kompleksach glebowych. Jednocześnie przy intensywnej uprawie, żyto jare może dawać nawet bardzo wysokie plony. Poza tym, w porównaniu z innymi zbożami jarymi, żyto jest mniej wrażliwe na niedobory wody.
Mamy nadzieję, że dzięki naszemu artykułowi zdobyliście nową wiedzę. Teraz czerpiąc na co dzień z efektów pracy rolników, jakimi są ziarna, będziecie mieć większą świadomość, co się z nimi dzieje, zanim trafią w Wasze ręce.
